ولوم Vellum

ولوم پوست یا غشاء حیوانی است که برای نوشتنو طراحی آماده سازی می شود. ولوم ریشه ای لاتین از کلمه Vitulinum یعنی ساخته شده از گوساله دارد. کاغذ پوستی نیز در این دسته بندی قرار دارد. ولوم از پوست گوساله تهیه شده و کیفیت بالایی دارد.

ولوم به عنوان سطحی برای نوشتن طومار، کتاب یا حتی ورق مفرد نسخه، دست نوشته یا طراحی آماده سازی می شود. محققان و متولیان امروزه از ولوم استفاده می کنند. گاهی اوقات به علت دلایلی مانند روش آماده سازی تشخیص سن پوست ولوم یا اینکه متعلق به چه حیوانی است دشوار است. این بررسی ها در آزمایشگاه مخصوص صورت می گیرد. ولوم معمولاً سطحی صاف و طول عمر بالایی دارد که البته این وابسته به متغیرهایی از جمله کیفیت پوست و آماده سازی آن است.

ساخت و آمده سازی ولوم معمولاً شامل تمیزسازی، سفیدسازی، کشیدن روی قاب، پاک کردن پوست با یک چاقوی هلالی شکل و … است. در آخرین مرحله سطح ولوم با ماده ای به نام پومیس (سنگ پا) یا آهک و گچ پوشیده می شود تا برای نوشتن یا چاپ جوهر روی آن آماده شود.

ساخت

ولوم یک ماده شفاف ساخته شده از پوست یک حیوان جوان است. پوست با آب و آهک (کلیسیم هیدروکساید) به صورت جداگانه شسته می شود. سپس در آهک برای چند روز خیس می شود تا نرم شده و موهای زاید از آن جدا شود. پوست دو سمت یکی داخلی و دیگر سمت مودار دارد که بعد از تمیز شدن معلوم می شود. سمت داخلی بدن معمولاً روشن تر است. فولیکول های مو یا زخم هایی که حیوان در طول زندگی خورده است ممکن است در سمت خارجی و مودار پوست پیدا باشد. غشاء پوست گاهی اوقات شامل الگوهای شبکه رگ های حیوان نیز باشد. با یک چاقوی مخصوص هلالی شکل هر گونه موی باقی مانده روی پوست برداشته می شود. پوست را برای خشک شدن به یک قاب وصل می کنند.

کاغذ ولوم امروزی ساخته شده از یک ماده گیاهی یا مصنوعی است و به علت شباهت های ظاهری و استفاده آن این نام را گرفته است. کاغذ ولوم برای ماورد مختلفی از جمله ردیابی، طراحی های تکنیکی و فنی، نقشه ها و بلوپرینت ها و … استفاده می شود.

زمانیکه پوست کاملاً خشک شد، با دقت تمیز شده و ورقه ورقه می شود. تعداد ورق های تولید شده از یک قطعه پوست وابسته به سایز پوست و ابعاد مورد نیاز برای سفارش است.

تاریخچه

در گذشته ولوم را به صورت چهار ورق تا شده (کتابچه ۸ برگی) آماده سازی می کردند. بسیاری از دست نوشته های خوب و نفیس قرون وسطی روی ولوم نوشته شده است. یک چهارم از ۱۸۰ کپی کتاب انجیل یوهانس گوتنبرگ که در ۱۴۵۵ تهیه شده بود روی ولوم چاپ شده است. در هنر نیز برای نقاشی از ولوم استفاده می شد مخصوصاً در مواردی که نیاز به ارسال نقش به نقاط دور دست بود. امروزه از ولوم برای آرشیو بندی استفاده می شود. پارلمان انگلستان هنوز هم کتاب قانون خود را روی ولم می نویسد. به طور کلی این کاغذ در کشورهای بریتانیایی کاربرد بیشتری دارد. ولوم همچنین هنوز برای نوشتن طومارهای یهودی از جمله تورات نویسی به کار می رود. امروزه به علت تقاضای پایین و مراحل پیچیده آماده سازی، ولوم حیوانی گران قیمت و کمیاب است.

کاغذ ولوم

کاغذ ولوم ساختگی امروزی از پنبه یا فیبر داخل تنه درخت ساخته می شود که به آن ولوم ژاپنی یا گیاهی نیز می گویند. کاغذ ولوم معمولاً شفاف است و سایزهای مختلفی دارد. از این کاغذ در کاربدهای ردیابی و ترسیم مانند نقشه های معماری استفاده می شود. این کاغذ ابعاد ثابت و ماندگارتری نسبت به ورق های کاغذ معمولی یا کتان دارد که آن را برای نقاشی با ابعاد بزرگ مانند بلوپرینت ها مناسب می سازد.